Nada Staletić

Predmet istraživanja doktorske disertacije je razvoj modela crowdsourcing-a upametnim gradovima baziran na internetu inteligentnih uređaja (Internet of Things-IoT) i mobilnim tehnologijama. Centralni problem koji se razmatra u doktorskoj disertaciji je ispitivanje mogućnosti primene crowdsourcing-a, interneta inteligentnih uređaja i mobilnih tehnologija za razvoj servisa pametnog grada. Fokus istraživanja je na analizi, definisanju i implementaciji različitih modela crowdsourcing-a u cilju unapređenja kvaliteta života u pametnim gradovima. U doktorskoj disertaciji se ispituje spremnost građana da koriste crowdsourcing servise pametnog grada.Glavni cilj u prvoj fazi istraživanjaje identifikovati usluge crowdsourcing-a zasnovane na internetu inteligentnih uređajai mobilnim tehnologijama koje bi podstakle učešće građana u pametnom gradu. Fokus istraživanjaje na gradovima koji još nisu u potpunosti usklađeni sa standardima pametnih gradova. Metodološki pristup ispitivanju spremnosti građana zasnovan je na analizi različitih modela crowdsourcing-a, kao što su crowd wisdom, crowdfunding, crowdvoting i crowdsensing, kao i njihove primene u različitim oblastima, kao što su saobraćaj, zaštita životne sredine, komunalne usluge i zdravstvo. Podaci su prikupljeni putem ankete koja je sprovedena na teritoriji grada Beograda i koja je obuhvatila uzorak od 210 ispitanika. Rezultati pokazuju da su građani spremni da prihvate crowdsourcing usluge zasnovane na crowd wisdom, crowdfunding i crowdvoting modelima. Pored toga, rezultati otkrivaju da su građani najviše zainteresovani za korišćenje usluga u oblasti očuvanja životne sredine (servisi koji se baziraju na finansiranju projekata koji podržavaju razvoj solarne energije i zaštitu životne sredine) i saobraćaja (servisi koji se odnose na glasanje i e-participaciju građana u cilju poboljšanja javnog prevoza). Dobijeni rezultati, osim što ukazuju na prioritetne servise koje bi trebalo implementirati, mogli bi da posluže i kao dobra osnova za pokretanje realizacije drugih projekata pametnih gradova. Predloženi metodološki pristup i zaključci mogu poslužiti kao deo šireg okvira za  odabir projekata implementacije pametnih gradova. U doktorskoj disertaciji prikazan je razvoj crowdsourcing platforme Pametan Beograd, čiji je cilj usmereno podsticanje građana na timski rad, ostvarivanje zajedničkih ciljeva primenom kolektivne inteligencije i izgradnja organizovane interaktivne onlajn zajednice. Građani pametnog grada putem crowdsourcing platforme mogu se informisati o aktuelnim problemima u oblasti ekologije, komunalnih usluga i saobraćaja. Registrovani korisnici na crowdsourcing platformi mogu učestvovati u rešavanju definisanih problema, dodati nove inicijative, postavljati informacije od značaja, sakupljene pomoću odgovarajućih mobilnih uređaja, prijavljivati probleme u gradu. Pored navedenih usluga, na platformi je implementiran crowdvoting servis koji se bazira na glasanju za pokrenute inicijative u pametnom gradu. Predloženi model u disertaciji trebalo bi da doprinese kvalitetnijem informisanju i učešću građana u pametnom gradu. Evaluacija modela razvijenog u doktorskoj disertaciji realizovana je u cilju testiranja sistema i merenja relevantnih parametara koji utiču na efektivnost i korisnost predloženog modela. Rezultati dobijeni eksperimentalnim putem potvrđuju glavnu hipotezu da se razvojem i primenom modela crowdsourcing-a zasnovanom na internetu inteligentnih uređaja i mobilnim tehnologijama, unapređuje učešće građana u procesu sakupljanja,širenja i upotrebe informacija u pametnom gradu.